Oj dawno nie było wpisów z cyklu " Czy wiecie że???.
Zatem do dzieła.
Czy wiecie że?
Bałtyk zwany jest śródlądowym morzem północnej Europy, ponieważ ze wszystkich stron otacza go ląd, a z Morzem Północnym połączony jest zaledwie kilkoma wąskimi cieśninami. Oprócz Polski leży nad nim aż 8 krajów: Dania, Szwecja, Finlandia, Estonia, Litwa, Łotwa, Rosja oraz Niemcy. Charakterystyczna dla Bałtyku jest duża powierzchnia i mała głębokość oraz zróżnicowanie wybrzeża.
Oficjalne dane liczbowe prezentują się następująco:
- całkowita powierzchnia : 415 266 km2
- powierzchnia zlewni: 1 721 233 km2
- objętość morza : 21 721 km3
- długość linii brzegowej: 8 100 km
- max głębokość : 459 m (Głębia Landsort)
- średnia głębokość : 52,3 m
- największa głębia położona w pobliżu Polski: 118 m (Głębia Gdańska).
Bałtyk to najmłodsze z mórz Oceanu Atlantyckiego. Powstało około 12 tys. lat temu.
W jego rozwoju można zaobserwować kilka etapów, które doprowadziły do wykształcenia się obszaru wodnego na terenie pierwotnego lądu zwanego Fennoskandią.
Najważniejsze, zapisane w źródłach historycznych etapy kształtowania Bałtyku to:
- Bałtyckie Jezioro Lodowe
- Morze Yoldiowe
- Jezioro Ancylusowe
- Morze Litoryńskie
- Morze Mya.
Czy wiecie że ?
Charakterystycznym zjawiskiem hydrologicznym Bałtyku jest zlodzenie. Średnio morze zimą zamarza na około 45% swojej powierzchni. Podczas typowej zimy lodem skuta jest Zatoka Botnicka, Zatoka Fińska, Zatoka Ryska oraz zalewy i mniejsze zatoki. Lód osiąga maksymalny poziom grubości w lutym oraz w marcu. Najbardziej typowa grubość lodu w północnej części Zatoki Botnickiej wynosi około 70 centymetrów i zmniejsza się im dalej na południe.
Ze źródeł pisanych wynika że Bałtyk od 1720r zamarznięty był 20 razy a ostatnie całkowite zamarznięcie było w 1987r !
Czy wiecie że ?
Bałtyk potrafi zachwycać swoją kolorystyką. Niemal codziennie może przybierać inny odcień, a wszystko w zależności od nasłonecznienia, kąta padania promieni słonecznych, stopnia zachmurzenia, zasolenia wody oraz jej głębokości. Podczas pięknej, słonecznej pogody urzeka błękitem, a w czasie sztormu zadziwia stalowo-szarym odcieniem. Chociaż jednak Bałtyk przyjmuje różne barwy, to standardowo jest zaliczany do mórz zielonych, ponieważ w wodzie znajdują się zawiesiny pełne drobnych organizmów. Zielona barwa wynika także z niskiej temperatury oraz małego zasolenia wody.
Morze Bałtyckie jest najsłabiej zasolonym morzem na świecie, dlatego mówi się, że jest morzem słonawym. Wynika to m.in. z dużych wpływów słodkiej wody z otaczającego terenu oraz płytkości samego morza. Szacuje się, że wpływy do Bałtyku stanowią w przybliżeniu 1/4 całkowitej objętości morza rocznie, ponieważ roczny wpływ wynosi około 500 km3. Do Bałtyku w sumie wpływa około 250 rzek, z czego największe to m.in. Wisła, Odra, Newa, Kemi oraz Niemen. Woda tuż przy dnie jest przy tym zawsze bardziej słona od wody powierzchniowej. Niskie zasolenie Morza Bałtyckiego ma związek z niskimi temperaturami oraz związanym z tym mniejszym tempem parowania wody. Średnie zasolenie wynosi ok. 7 PSU, co oznacza, że na litr wody przypada średnio zaledwie 7 g soli. W środkowej części Bałtyku nie przekracza natomiast 10 g soli/l. W Cieśninach Duńskich zasolenie Morza Bałtyckiego wynosi 20-30 g/l. Dla porównania średnie zasolenie wody morskiej na świecie wynosi około 39 g/l.
Czy wiecie że ?
Fauna Morza Bałtyckiego to mieszanka gatunków morskich oraz słodkowodnych. Wśród ryb morskich znajdują się dorsz, śledź, morszczuk, ciernik, turbot, gładzica, ciernia, a wśród słodkowodnych m.in.: okonie, szczupaki, sielawy i płocie. Są też ryby rzadko spotykane, takie jak lisica, tasza, iglicznia, wężynka. Spośród ptaków można spotkać tu m.in. kormorany, nurzyki oraz kaczki.
Z roślin żyjących w Bałtyku można wymienić rdestnice, zielenice, brunatnice czy krasnorosty. Gatunki ssaków, które na Bałtyku są zagrożone wyginięciem to morświny, wydry morskie oraz foki szare.
Dno Bałtyku kryje także wiele wraków statków, w tym tych starych z XVIII wieku, obu wojen światowych oraz promów pasażerskich z lat 90. i 2000. Z obawy o zanieczyszczenie Bałtyku w 1974 roku przyjęto specjalną konwencję przez siedem ówczesnych krajów nadbałtyckich, a weszła ona w życie 3 maja 1980 roku. Zmiany polityczne, zmiany w prawie ochrony środowiska oraz morza spowodowały podpisanie nowej konwencji o ochronie środowiska Morza Bałtyckiego w 1992 roku. Ustawa weszła w życie 17 stycznia 2000 roku. Wciąż trwają prace nad nowymi rozwiązaniami, które pomogą zwalczyć zanieczyszczenia związane z działalnością militarną na Bałtyku w czasie wojny.
Czy wiecie że ?
Oprócz ryb Bałtyk dostarcza również niezwykle cennego bursztynu, zwłaszcza na teren Polski, Rosji oraz Litwy. Pierwsze wzmianki o złożach bursztynu na południowym wybrzeżu Morza Bałtyckiego sięgają XII wieku. Polska nazwa bursztynu pochodzi od niemieckiego Bernstein, która z kolei wywodzi się od niemieckiego börnen oznaczającego „płonąć”. Bursztyn ma wiele odcieni, a najbardziej poszukiwane są te, w których zastygły rozmaite stworzenia. Można w nich znaleźć m.in. termity, motyle, stonogi czy pająki.
Warto pamiętać o tym, że lato to nie jest najlepsza pora na bursztynowe łowy. Nie tylko dlatego, że na plażach można spotkać więcej turystów, którzy starannie przeczesują plaże, ale przede wszystkim ze względu na pogodę. Pojawieniu się bryłek na brzegu sprzyja wiatr, szczególnie północny oraz północno-wschodni. Sztorm na morzu to pora, kiedy zalegające na dnie bursztyny mogą wydostać się z dna, spod drewna, wodorostów i innych śmieci na powierzchnię. Właśnie dlatego najlepsze warunki na łowy panują właśnie teraz. Jesienią i zimą spada temperatura powietrza oraz wody. Lekki bursztyn ma większe szanse wypłynąć na powierzchnię zaplątany w wyrzucone przez morze wodorosty.
Czy wiecie że ?
Na całym, południowym wybrzeżu Bałtyku znajdują się piaszczyste brzegi, które umożliwiają rozwój turystyki. Tylko niespełna 30% plaż na świecie stanowią plaże pokryte piaskiem, dlatego też można pokusić się o stwierdzenie, że plaże bałtyckie są naprawdę wyjątkowe! Biorąc pod uwagę zasolenie Morza Bałtyckiego, jego historię czy zróżnicowanie wybrzeża można powiedzieć, że jest unikatowe na skalę światową. Rokrocznie nad jego brzegami czas spędzają dziesiątki tysięcy turystów nie tylko latem, ale także coraz częściej poza sezonem, kiedy plaże są mniej zatłoczone, a spacery połączone ze wdychaniem nasyconego jodem powietrza działają leczniczo na organizm.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz